Адам өмірі экологияға тәуелді!

---

Жыл соңында NCOC компаниясының "Сыртқы эксперттік кеңесіне өттім" (ВЭС). Кеңес мақсаты  НКОК-тың жобалық материалдарын, тұрақты даму туралы есептерін, әлеуметтік-инфрақұрылымдық және әлеуметтік-қайырымдылық жобаларын талқылау. 

ТДБЕ зерттеу бойынша жұмыс комиссиясының отырыстарын бастап кеттік. Бүгінгі күні компания қоғамдық сын көп айтылып жүрген әлеуметтік-инфрақұрылымдық жобалар жөнінде (СИП) эксперттердің арасында сауалнама ұйымдастыруда. Қоғамның тегеурінімен  компания үшінші тарап- жұртшылықпен де санасу керек екенін ақыры түсінді. Барлық кездесуде осыны беттеріне ыстықтай бастық. Енді өзіндік зерттеу жүргізіп қорытындысын әкімдіктің алдына ұсынбақшы. 

Солтүстік Каспий операторының Үкіметпен арадағы (СРП) келісіміне және міндеткерліктеріне кіріскім келмейді. Менің анық білетінім компания жергілікті халықтың денсаулығына түсірген зардабы үшін жауапты.  Қарабатандағы “Болашақ” зауыты  жылына жағатын газ  Атырау халқының жұтар ауасынан 5,2 млн текшеметр оттегін өртеп/жойып жіберіп отыр. Оттегі  табиғатта қалыпты 21 пайызды құрайды.  Бізде оксигеннің коэффиценті әлде қайда төмен және артынан хроникалық науқастануларды жетелейді. Бұнымен қатар НКОК тек өткен бір жылдың ішінде Атырау облысының ауа бассейніне 102 мың тонна (факт бойынша) меркаптан, күкіртсутегі, метанол сияқты аса улы заттарды лақтырды. Демек осы мекеменің қызметінен облыстың әр тұрғыны 145 келі зияндылар жұтады. Тек бір жылда!  6 жыл мұнай өндірді, әлі 20 жыл жұмыс жасамақ.

Сондықтан приоритетті алдымен мына экологиялық және денсаулық сауықтыру бағытындағы рияли жобаларға жұмсау міндет.

1. Мықты көгалдандыру: 

а) Атырау қаласы мен Мақат ауданы халқы таза ауамен қысы-жазы тыныстай алатын  “оранжереялар” тұрғызып оны өз күшімен күту;  

ә) Атырау қаласы мен Мақат ауданында кемінде 50 жасыл сквер егіп оны үнемі күту; 

б) Қалалық көгал суару жүйесін жетілдіру (сорғы қондырғыларын орнату, құбырлар тарту). 

в) Жер асты суларының деңгейін түсіру үшін дренаж жүйелерін жасақтауға атсалысу;

г) Өндірілген жер асты суларын тұшытатын зауыт салу. Өнімін қалалық суару жүйесіне интеграциялап көгалдандыруға пайдалану; 

2. Қоқыс қалдықтары саласындағы мәселелерді шешу: 

а) Қалалық қоқыс полигонын сапалы рекультивациялау.

ә) Атырау қаласындағы 700 қоқыс жәшігі алаңқайын стандарттар мен талаптарға сай қылып жасақтау.

б) Сұрыпталған органиканы компосттау кешенінін салу. 

3. Бұқаралық спортты дамыту: 

а) "Атырау арена" құрылысын бітіріп тапсыру. 

ә) Елді мекендерде 30-дан астам шағын спорт зал тұрғызып, олардың эксплуатациялық күтімін қолға алу. Халық жаппай бұқаралық спортпен шұғылдануы керек.  Себебі бүлінген ортада өмір сүретін адам жиі терлеп токсиндерді шығаруы тиіс. 

4. Медицина: 

Атырау қаласында әмбебап реабилитациялық орталық құрылысын тұрғызып оны толықтай жарақтандыру.

Қосарларыңыз бар ма? Тек жеке мәселе болмасын деп сұраймын. Жыл сайын облысқа бөлінетін бюджет шектеулі. 25 млн доллар. Оны көбейту туралы талаптарымызды бұдан бұрын бір топ белсенділермен компанияның алдында қойған болатынбыз.

Арман Хайруллин, облыстық Қоғамдық кеңес мүшесі