Қазіргі уақытта қоғамдық кеңестердің жаңа құрамдары қалыптастырылғаны белгілі, әсіресе өңірлерде айтарлықтай жаңару орын алды. Қоғамдық кеңестер өз қызметінде қандай НҚА басшылыққа алуы тиіс?

Қоғамдық кеңестер мәртебесі, өкілеттігі, құқықтары, міндеттері мен қалыптастыру тәртібі "Қоғамдық кеңестер туралы" 2015 жылғы 2 қарашадағы ҚР арнайы салалық Заңымен реттелетін қоғамдық институттардың бірі болып табылады. Өзгерістер мен толықтырулар 2021 жылғы 3 қаңтардағы ҚР заңымен енгізілді.

Екінші. Ақпарат және қоғамдық даму министрінің 26.02.2021 жылғы № 69 бұйрығымен бекітілген Қоғамдық кеңес туралы Үлгілік ереже.

Үшінші. Ақпарат және қоғамдық даму Министрінің 26.02.2021 жылғы № 73 бұйрығымен бекітілген қоғамдық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу қағидалары.

Үлгілік ереженің негізінде әрбір жұмыс тобы Қоғамдық кеңес туралы ережені әзірлейді, онда жоғарыда аталған заңдарда және заңға тәуелді НҚА-да көзделмеген мәселелерді көздей алады.

Сонымен бірге, Кеңестер өз қызметі процесінде Конституцияның және Қазақстан Республикасының өзге де НҚА нормаларын сақтауға тиіс.

 

Қоғамдық кеңестердің жаңа құрамдарын қалыптастыру процесінде Қоғамдық кеңестің құрамына кандидаттарды іріктеу кезінде жұмыс тобы мүшелерінің арасында дауыс беру рәсімін әртүрлі түсіндіру орын алды.

Бұл мәселе қоғамдық кеңестер туралы заңнамамен қалай реттелген?

Ия, шынымен де ашық дауыс беру процедурасы әртүрлі қолданылып және көптеген сұрақтар туғызады. Қоғамдық кеңестер туралы заңнама "ашық дауыс беру" анықтамасын көздейді, бірақ рәсімнің сипаттамасын, яғни кандидаттардың қатысуымен немесе олардың қатысуынсыз екенін ашпайды.

Дербестік қағидатын қамтамасыз ету мақсатында саланың, өңірдің, қызметтің ерекшелігін ескере отырып, ашық дауыс беру рәсімін жалпы регламенттеу көзделген. Осы мәселе бойынша шешімді конкурстық іріктеуді жүргізуге уәкілетті жұмыс тобының мүшелері алқалық тәртіппен қабылдайды.

Сонымен қатар, қоғамдық кеңестердің жұмыс тәжірибесі бүгінгі күні дауыс беру рәсімін нақтылау және неғұрлым кең регламенттеу қажеттігі туралы көрсетіп отырғанын атап өткім келеді.

Осыған байланысты, уәкілетті орган тарапынан алдағы уақытта ашық дауыс беру рәсімі мәселелері жөніндегі Қоғамдық кеңес туралы Үлгілік ережеге өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша шаралар қабылданатын болады.

 

"Қоғамдық кеңестер туралы" ҚР Заңына сәйкес жұмыс топтарын азаматтық қоғам өкілдері басқаруы тиіс. Жаңа түзетулер қабылданғанға дейін жұмыс топтарының басшылары мемлекеттік органдардың өкілдері болды. Алайда, қоғамда кейбір жағдайларда жұмыс топтарын мемлекеттік органдар мен бюджеттік мекемелердің ведомстволық бағынысты ұйымдарының өкілдері басқарады деген пікірлер жиі айтылады. Жұмыс тобын кім басқара алады?

"Қоғамдық кеңестер туралы" Заңның 8-бабының тармағына сәйкес жұмыс топтарының басшылары азаматтық қоғам өкілдері болып табылады.

Өз кезегінде, ҚР Президентінің 27.08.2020 жылғы № 390 Жарлығымен бекітілген азаматтық қоғамды дамыту тұжырымдамасында азаматтық қоғам институттарына - Саяси партиялар мен қозғалыстар, жергілікті қоғамдастықтар, кәсіптік одақтар, діни бірлестіктер, шығармашылық, қоғамдық және ғылыми одақтар мен бірлестіктер, бизнес-ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдары, сондай-ақ азаматтық қоғам институттарына жататыны көзделген қоғамдық бірлестіктер мен үкіметтік емес ұйымдар жатады.

Бұл, жұмыс топтарының жетекшілері аталған азаматтық қоғам институттарының өкілдері болуы керек дегенді білдіреді.

Атқарушы билік органдарының ведомстволық бағынысты ұйымдарының, сондай-ақ бюджеттік ұйымдардың өкілдеріне азаматтық қоғам атымен жұмыс топтарын басқару өкілеттігін беру қоғамдық кеңестер туралы заңнаманың нормаларына сәйкес келмейді.

Мұндай фактілер дереу жойылуға тиіс, осыған байланысты уәкілетті орган өңірлерге осындай жағдайлар орын алған сәйкессіздіктерді жою туралы ұсынымдар жіберді.

 

Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидаттардың резервтік тізімі қалай құрылады? Резервтік тізімде қанша адам болуы керек? Қоғамдық кеңестің белгілі бір мүшесі кеткен кезде резервтік тізімнен іріктеу қалай жүзеге асырылады?

Қоғамдық кеңестің құрамына кірмеген азаматтық қоғам өкілдері қатарынан Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидаттардың резервтік тізімі Қоғамдық кеңестің шығып қалған мүшелерін кейіннен алмастыру мақсатында жұмыс тобының шешімімен қалыптастырылады.

Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидаттарды резервтік тізімге енгізу тәртібін жұмыс тобы айқындайды. Қабылдау Қоғамдық кеңес мүшелігіне сайлау үшін жұмыс тобына өтініш берген күнге қарай кезектілік тәртібімен не әліпбилік тәртіппен жүзеге асырылуы мүмкін, яғни тәртіпті жұмыс тобы айқындайды.

Жұмыс тобы резервтік тізімдегі Қоғамдық кеңеске кандидаттардың санын дербес анықтай алады.

Жұмыс тобының өкілеттігі тоқтатылғаннан кейін резервтік тізімді одан әрі жүргізуді және резервтік тізімнен Қоғамдық кеңестің мүшелігіне кандидаттарды іріктеуді Қоғамдық кеңес дербес жүргізеді.

Резервте тұрған әрбір кандидат өзінің жазбаша өтініші негізінде өз қалауы бойынша резервтік тізімнен шығуға құқылы. Кандидат резервтік тізімнен шыққан кезде кезектілік жұмыс тобы айқындайтын тәртіппен ілгерілетіледі.

 

2021 жылғы 3 қаңтардағы заңда мемлекеттік кәсіпорындардың, мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің даму жоспарларын іске асыру мониторингінің нәтижелері туралы есептерді талқылау ретінде қоғамдық кеңестердің жаңа өкілеттігі көзделген. Бұл нормада қандай ұйымдар қарастырылған?

Бұл түзету ҚР Президентінің "Баршаға игілік! Сабақтастық. Әділдік. Прогресс» сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарының 43 тармағын орындауда және Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 19 маусымындағы №27 Жарлығымен бекітілген "Бірге" жалпыұлттық акциясынан алынған ұсыныстар барысында мемлекеттік органдардың барлық ведомстволық бағынысты ұйымдарының қоғамға есепілігі мен бақылауында болу тетігі енгізілген.

Бұл - квазимемлекеттік сектор субъектілеріне қатысы жоқ.

Осылайша, "Қоғамдық кеңестер туралы" Заңға сәйкес қоғамдық кеңестер мемлекеттік органдардың ведомстволық бағынысты ұйымдары басшыларының есептерін тыңдау бойынша өкілеттіктерге ие.

Жергілікті деңгейдегі қоғамдық кеңестерге құқық қорғау органдары басшыларының ақпаратын тыңдау бойынша жаңа өкілеттік берілген.

 

Құқық қорғау органдарына қандай органдар жатады және бұл қалай жүзеге асырылады? Құқық қорғау органдарының ақпараты қандай кезеңде тыңдалады?

"Құқық қорғау қызметі туралы" 2011 жылғы 6 қаңтардағы ҚР Заңының 3-бабына сәйкес, құқық қорғау органдарына өз қызметін ҚР заңнамалық актілеріне сәйкес жүзеге асыратын прокуратура, ішкі істер органдары, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет және экономикалық тергеу қызметі жатады.

"Құқықтық актілер туралы" ҚР Заңының 11-бабына сәйкес барлық нормативтік құқықтық актілер тікелей қолданылады.

Тиісінше, құқық қорғау органдары басшыларының ақпаратын тыңдау 2021 жылғы 3 қаңтардағы Заң қолданысқа енгізілген кезден бастап жүзеге асырылады.

Ақпаратты тыңдау рәсімін мемлекеттік органның өз жұмысының нәтижелері туралы есебін тыңдау рәсіміне ұқсас жүргізуге болады. Тыңдау процедурасын Қоғамдық кеңес туралы ережеде реттеуге болады.

Егер, құқық қорғау органының аумақтық бөлімшесі басшысының есебін Қоғамдық кеңес қабылдамаған жағдайда, Қоғамдық кеңес қоғамдық кеңестердің өкілеттіктері шеңберінде дайындалған ұсынымдарды жібере отырып, қарамағында құқық қорғау органдарының аумақтық бөлімшелері бар жоғары тұрған мемлекеттік органды өз бетінше хабардар етуге құқылы.

Сонымен бірге, қоғамдық кеңестер, Егер құқық қорғау органының аумақтық бөлімшесі басшысының есебін Қоғамдық кеңес қабылдамаған жағдайда, құқық қорғау органдарының басшыларын қайта тыңдау туралы мәселеге бастамашылық жасай алады.

Қоғамдық кеңестің төрағасы қалай сайланады және кім төраға бола алады? Қоғамдық кеңес құрамынан шыққан жағдайда жаңа төрағаны сайлау туралы шешімді кім қабылдайды?

"Қоғамдық кеңестер туралы" Заңның 13 – бабының 1-тармағына сәйкес Қоғамдық кеңестің төрағасы оның мүшелері-мемлекеттік қызметте тұрмайтын белгілі қоғам қайраткерлері арасынан сайланады.

Бұл норма азаматтық қоғам өкілдері төраға болып сайлана алатындығын білдіреді.

Қоғамдық кеңес төрағасының оның құрамынан шығуы оның жазбаша өтініші негізінде жүзеге асырылады. Қоғамдық кеңес мүшелері өтінішті алқалы түрде қарайды.

Төраға өзі болмаған уақытта төраға міндеттерін орындауды Қоғамдық кеңес төралқасы мүшелерінің біріне береді.

Шығып қалған төрағаның орнына жаңа мүшені іріктеу резервтік тізімнен кандидатты іріктеу арқылы жүзеге асырылады.

Кандидат резервтік тізімнен бас тартқан және резервтік тізімде басқа кандидаттар болмаған жағдайларда Қоғамдық кеңес қосымша конкурс өткізу туралы шешім қабылдайды.

Осылайша, шығып қалған төрағаның орнына Қоғамдық кеңестің мүшесі ретінде жаңа мүше сайланғанға дейін Төрағаның міндетін Төраға уәкілеттік берген төралқа мүшесі жүзеге асырады.

Мониторинг қорытындылары бірқатар өңірлерде, Қоғамдық кеңестің кейбір мүшелері, қоғамдық кеңес төрағасының құрамынан шығуына байланысты болмаған кезде, басқа мүшелермен келіспей төрағаның өкілеттіктерін өз бастамасы бойынша орындайтынын көрсетті, бұндай жағдайға жол берілмеуі тиіс.

 

"Қоғамдық кеңестер туралы" заңда бір адам қатарынан екі реттен артық емес Қоғамдық кеңестің мүшесі болып сайлануы мүмкін деген норма бар. Қазіргі уақытта қоғамдық кеңестердің үшінші құрамы қалыптастырылды. Бұл норма іс жүзінде қалай жүзеге асырылуы керек?

Аталған жаңа енгізілім "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қоғамдық кеңестер қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2021 жылғы 3 қаңтардағы 406-VI ҚР заңымен енгізілді.

Осы норманы қолдану тәжірибесінде ҚР Азаматтық кодексінің және "Құқықтық актілер туралы" ҚР Заңының ережелерін басшылыққа алу қажет.

Мәселен, ҚР Азаматтық кодексінің 4-бабының 1-тармағына сәйкес, азаматтық заңнама актілерінің кері күші болмайды және олар қолданысқа енгізілгеннен кейін туындаған қатынастарға қолданылады.

Өз кезегінде, "Құқықтық актілер туралы" ҚР Заңының 43-бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес нормативтік құқықтық актінің күші ол қолданысқа енгізілгенге дейін туындаған қатынастарға қолданылмайды.

Сонымен бірге, азаматтарға жаңа міндеттер жүктейтін немесе олардың жағдайын нашарлататын заңдардың кері күші болмайды.

Осылайша, Қоғамдық кеңестің мүшесі ретінде болу мерзімін есептеу осы Заң енгізілген кезден бастап жүзеге асырылады.

 

Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі Қоғамдық кеңестер қызметінің мәселелері жөніндегі уәкілетті орган болып табылады.

Уәкілетті органның қандай өкілеттіктері бар және ол қоғамдық кеңестерге қалай әсер етеді?

ҚР 2021 жылғы 3 қаңтардағы Заңымен аталған Министрлік қоғамдық кеңестер қызметінің мәселелері бойынша уәкілетті орган ретінде анықталды.

Негізгі өкілеттіктер: қоғамдық кеңестер қызметінің мәселелері бойынша мемлекеттік саясатты іске асыру, қоғамдық кеңестер қызметін үйлестіруді және әдістемелік сүйемелдеуді жүзеге асыру болып табылады.

Сонымен бірге, уәкілетті орган Мемлекет басшысына қоғамдық кеңестердің қызметі туралы Ұлттық баяндама дайындайды және енгізеді, қоғамдық кеңестердің құрамын қалыптастыру бойынша, сондай-ақ жергілікті деңгейде сандық құрамы бойынша ұсынымдар әзірлейді.

Бұл жерде уәкілетті органның конкурстық іріктеу және жұмыс топтарын, сондай-ақ қоғамдық кеңестер құрамын қалыптастыру процестеріне, сондай-ақ қоғамдық кеңестердің ішкі қызметіне араласуға өкілеттігі жоқ екенін атап өту қажет.

Өз тарапынан, уәкілетті орган кеңестердің сандық және сапалық құрамына, олардың қызметіне, оның ішінде жариялылықты қамтамасыз ету бойынша мониторингті жүзеге асырады.

Мониторинг қорытындысы бойынша қатысуымен Қоғамдық кеңестер құрылған мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік сектор субъектілеріне заңнама нормаларының бұзылуын болдырмау және олардың жұмысының тиімділігін арттыру бойынша ұсынымдар жолданады.

 

Қоғамдық кеңестер өз мәні бойынша қаржыландыру көздері жоқ қоғамдық ұйым және олардың қатарына мүшелігі өтеусіз, қоғамдық сипатқа ие болып табылады.

Жаңа түзетулермен енгізілген "ұйымдастырушылық қолдау" анықтамасы нені білдіреді?

Ұйымдастырушылық қамтамасыз ету қоғамдық кеңестердің өздерінің ұсыныстары бойынша енгізілген жаңа норма болып табылады.

Қоғамдық кеңестердің мүшелері өз міндеттерін қоғамдық негізде жүзеге асыратынын атап өту қажет.

Қоғамдық кеңестің қызметін республикалық деңгейде ұйымдық қамтамасыз етуді қатысуымен Қоғамдық кеңес құрылған тиісті мемлекеттік орган, квазимемлекеттік сектор субъектісі жүзеге асырады.

Жергілікті деңгейде ұйымдастырушылық қамтамасыз етуді тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің мәслихаты жүзеге асырады.

"Қоғамдық кеңестерді ұйымдастырушылық қамтамасыз ету" анықтамасына кеңсе тауарларын сатып алу, қоғамдық кеңес хатшысының жалақысын төлеу (хатшы бойынша жұмыс берушілердің жарналары), қоғамдық бақылау нысандарын жүргізуге тартылатын сарапшылардың ақысын төлеу, Қоғамдық кеңестер мүшелеріне куәліктер дайындау кіреді.

Қажет болған жағдайда жергілікті деңгейде қоғамдық кеңестердің көшпелі отырыстарын өткізу кезінде қоғамдық кеңестердің мүшелері үшін іссапар шығыстарын төлеу жүзеге асырылады.

Ұйымдастырушылық қамтамасыз ету мемлекеттік бюджеттен қосымша қаражатты талап етеді, осылайша болжамды шығыстар республикалық бюджет комиссиясының 2019 жылғы 12 ақпандағы № 2 шешімімен мақұлданды, онда қаржыландыру үшін бағыттар көзделген.

 

Ұйымдастырушылық қолдау қалай жүзеге асырылады және ол қандай кезеңге арналған?

Республикалық деңгейде ұйымдық қамтамасыз ету республикалық бюджеттен, жергілікті деңгейде – жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады. Орталық мемлекеттік органдар мен мәслихаттар бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері болып табылады, сондықтан қаржыландыру олар арқылы тікелей жүзеге асырылады.

Ол үшін уәкілетті орган болжамды шығыстарға сәйкес бюджетті жоспарлау бойынша алдын ала шаралар қабылдау туралы еске сала отырып, мемлекеттік органдарға және өңірлерге хат жолдады.

Ұйымдастырушылық қамтамасыз етуге арналған болжамды шығыстар Жеке бюджеттік ерекшелік енгізілмей, әрбір мемлекеттік органның немесе мәслихаттың бар ағымдағы шығыстары шеңберінде жүзеге асырылады.

Қоғамдық кеңестердің өкілеттік мерзімі үш жылды құрайды, тиісінше қаржыландыру қоғамдық кеңестердің өкілеттік мерзіміне жоспарлануға тиіс.

 

Қоғамдық кеңестер қызметіндегі маңызды мәселелердің бірі қоғамдық кеңес хатшысының еңбегіне ақы төлеу мәселесі болып табылады. Ол қалай жүзеге асырылады?

Қоғамдық кеңестің хатшысы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек шарты негізінде тартылатын техникалық қызметкер болып табылады.

Хатшы Қоғамдық кеңестің құрамына кірмейді және Қоғамдық кеңестің мүшесі болып табылмайды.

Хатшы мәселесін шешкен кезде қоғамдық кеңестер лауазымдық міндеттері мен біліктілікке қойылатын талаптарын белгілей отырып, "қоғамдық кеңес хатшысы" лауазымы енгізілген "басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығын басшылыққа алады.

Хатшының еңбегіне ақы төлеу "азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын ұйымдардың қызметкерлеріне, қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 1193 қаулысымен белгіленген "Д"санатына сәйкес жүргізіледі.

Еңбекақы мөлшерінің аздығына байланысты және осы лауазымға қажетті кандидатты таңдау кезіндегі қиындықтарды ескере отырып, уәкілетті орган Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне "Д" санатына қарағанда функционалдық санатты арттыру туралы және тиісінше еңбекке ақы төлеуді арттыру туралы ұсыныс-сұрау салу жіберді.

Еңбек министрлігі өз жауабында қатысуымен Қоғамдық кеңес құрылған мемлекеттік орган мекеме қызметкерлерінің қызметін біліктілік-лауазымдық санаттар бойынша жұмыстың күрделілік деңгейін, ҚР Ұлттық экономика және қаржы министрліктерімен келісім бойынша белгіленген еңбекақы төлеу қоры шегіндегі жауапкершілікті ескере отырып, өз бетінше реттейтінін, тиісті ынталандыру құралдарын (қосымша ақылар, үстемеақылар) қолданатынын хабарлады, сыйақы, материалдық көмек).

 

Сарапшыларды тарту және олардың еңбегіне ақы төлеу қалай жүзеге асырылады?

Қоғамдық бақылау нысандарын жүргізу кезінде зерделенетін және көтерілетін мәселелерге байланысты қоғамдық кеңестер сыртқы сарапшыларды тартуы мүмкін.

Тиісті саланың немесе тиісті біліктіліктің сарапшылары қоғамдық негізде де, өтеулі негізде де сатып алу рәсімдерін жүргізбей, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметтер көрсету шартын жасасу арқылы тартылуы мүмкін.

Сыртқы сарапшыларды тарту немесе тартпау қажеттілігі туралы, сондай-ақ сарапшыларды тарту туралы шешім қабылданған жағдайда тарту әдісін таңдауға қатысты шешімді тиісті Қоғамдық кеңес дербес қабылдайды.

Дербестік қағидатын ескере отырып, сыртқы сарапшыларды тарту кезінде қоғамдық кеңестер тартылатын сарапшыларға белгілі бір талаптарды немесе өлшемшарттарды дербес белгілей алады.

 

Қоғамдық кеңес мүшелеріне куәлік беріледі, ол үшін бюджет қаражаты да қарастырылған.

Бұл қаншалықты қажет болды және ол қалай жүзеге асырылады?

"Қоғамдық кеңестер туралы" Заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес қоғамдық кеңестер мүшелерінің Қоғамдық кеңес мүшесінің мәртебесін куәландыратын құжатты алуға құқығы бар. Бұл жаңалық қоғамдық кеңестер мүшелерінің ұсыныстары бойынша енгізілді.

Қоғамдық кеңес мүшесінің куәлігі оның Қоғамдық кеңеске қатыстылығын растайтын, белгіленген өкілеттіктерді орындау кезінде оның Қоғамдық кеңестің мүшесі ретінде болуын куәландыратын құжат болып табылады.

Қоғамдық кеңестер Қоғамдық кеңес мүшелері үшін куәліктердің үлгісі мен сипаттамасын дербес айқындайды. Куәліктің сипаттамасы мен үлгісі Қоғамдық кеңестің отырысында бекітіледі.

Куәлік үш жыл мерзімге беріледі. Республикалық деңгейде куәлікке орталық мемлекеттік органның басшысы немесе квазимемлекеттік сектор субъектісінің атқарушы органының басшысы қол қояды.

Жергілікті деңгейде куәлікке мәслихат хатшысы қол қояды.

Өкілеттігі тоқтатылған кезде Қоғамдық кеңестің мүшесі куәлікті Қоғамдық кеңестің хатшысына тапсырады.

 

Қоғамдық кеңестер қандай шешімдер қабылдайды және олар қалай қабылданады?

Мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қарауы үшін міндетті сипатқа ие ұсынымдар қоғамдық кеңестердің шешімдері болып табылады.

Қоғамдық кеңестердің ұсынымдарын алғаннан кейін мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік сектор субъектілері Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шешімдерді қабылдайды және уәжді жауаптар береді.

Өзінің құқықтық мәртебесі бойынша қоғамдық кеңестер консультативтік-кеңесші органдар болып табылады, сондықтан барлық шешімдер әрбір мүшенің пікірін ескере отырып, алқалы түрде қабылданады.

 

Жергілікті деңгейде қоғамдық кеңестерді қалыптастыру процесінде мәслихат сессиясында Қоғамдық кеңестің құрамын бекіту мәселесі маңызды мәселе болып табылады.

Мәслихаттардың әртүрлі тәсілдері, сондай-ақ жекелеген депутаттардың кандидатуралар бойынша Қоғамдық кеңестің құрамын жеке-жеке бекітуіне бастамашылық жасауы өңірлердегі азаматтардың наразылығы мен күмәнін тудырады.

Мәслихаттың Қоғамдық кеңес құрамын бекітуі қалай жүзеге асырылады?

Қоғамдық кеңестер туралы заңнамада мәслихат Қоғамдық кеңестің құрамын бекіткен кезде дауыс беру рәсімі немесе нысаны бойынша тікелей нормалар көзделмеген, яғни дауыс беру процесінің өзі нақтыланбаған.

Сонымен бірге, кандидаттар бойынша немесе ұсынылған тізім бойынша депутаттар арасында жеке-жеке дауыс берудің өзі қалай өтетіні заңды түрде анықталмаған.

Осының салдарынан бірқатар өңірлерде халық тарапынан наразылық фактілері жиілеп, әлеуметтік резонанстық жағдайларға алып келді.

Заңның жоғарыда аталған нормаларын қолдану практикасы жергілікті жерлерде бұл нормаларды қолдануды мәслихаттар заң жүзінде бекітілген дауыс беру рәсімінің болмауына байланысты дербес жүзеге асыратынын көрсетеді.

Практиканы негізге ала отырып, атап айтқанда, өңірлерде мәслихат Қоғамдық кеңестің құрамын бекітеді, оны жұмыс тобының мүшелері құрады, бұл ретте жұмыс тобының құрамы мәслихаттың шешімімен бекітіледі, осылайша мәслихат жұмыс тобына Қоғамдық кеңестің мүшелерін сайлау бойынша өкілеттік береді.

Осыған байланысты, Заңның 9-бабы 8-тармағы нормаларының әртүрлі қолданылуын ескере отырып, уәкілетті орган өз тарапынан қоғамдық кеңестер туралы заңнамаға, атап айтқанда Қоғамдық кеңестің құрамын бекіту рәсімі бойынша Қоғамдық кеңес туралы Үлгілік ережеге тиісті өзгерістер енгізу жөнінде шаралар қабылдайтын болады.